Ի դեպ. Ծխելու դեմ պայքարի մասին

Ի դեպ, Ազգային ժողովն այսօր 83 կողմ և 15 դեմ ձայներով, առաջին ընթերցմամբ ընդունեց «Ծխախոտային արտադրատեսակների և դրանց փոխարինիչների օգտագործման հետևանքով առողջությանը հասցվող վնասի նվազեցման և կանխարգելման մասին» օրենքի նախագիծն ու կից ներկայացված օրենքների նախագծերի փաթեթը: Հատկանշական է, որ այս նախագիծն այնքան աղմուկ չբարձրացրեց, որքան այս թեմայով պատգամավորներից մեկի ելույթը, մասնավորապես այն միտքը, թե ծխողները պետք է վտարանդի դառնան։ Սա մեծ աղմուկ բարձրացրեց ծխողների շրջանում, ընկալվեց որպես վիրավորանք, եղան կոշտ հակադարձումներ, բայց թերեւս գործ ունենք պատգամավորի կողմից միտքը ոչ այնքան ճիշտ ձեւակերպելու խնդրի հետ։ Նա պատմեց, որ առաջին անգամ, երբ հայտնվել է օդանավակայանի ծխողների համար նախատեսված վայրում, իրեն զգացել է հասարակությունից կտրված մեկը՝ «իզգոյ» ․․․Հետո գործընկերը «իզգոյի» փոխարեն հուշեցին հայերեն «վտարանդի» բառը։ Պատգամավորը, ներողություն խնդրելով ծխող ընկերներից, ասաց, թե Հայաստանում պետք է ձեւավորել այդ մշակույթը, որ ծխողները լինեն վտարանդի։ Ինչեւէ, մի կողմ թողնենք այս անհաջող մտքի առավել անհաջող ձեւակերպումը։

Ի՞նչ է առաջարկում, կամ ավելի ճիշտ՝ պարտադրում կառավարությունը՝ ծխելը թողնելու խիստ բարի նպատակին հասնելու համար։ Ծխախոտի օգտագործման արգելք է սահմանում փակ տարածքներում։ Սահմանափակումներ կլինեն հանրային տրանսպորտում, մանկական խաղահրապարակներում, առողջապահական, կրթական, մշակութային հաստատություններում։ Որոշակի կարգավորումներ են նախատեսվում նաև ծխախոտի վաճառքի և ծխախոտային արտադրանքի առաջխաղացման և գովազդի սահմանափակման ուղղությամբ։ Այս սահմանափակումների արգելքը խախտելու համար տուգանքներ են սահմանված՝ բավական խիստ, մոտավորապես այն տրամաբանությամբ, ինչով առաջնորդվում էին նախկին իշխանությունները ճանապարհային երթեւեկության կանոնները խախտողների նկատմամբ։ Ինչպես նախկիններն էին բացատրում թե ինչքան բարի է իրենց նպատակը, որ նվազեն խախտումները, հետեւաբար՝ մարդային զոհերն ու վնասները, այնպես էլ ներկաներն են բացատրում, թե ինչքան բարի է իրենց նպատակը՝ որ պակասի ծխողների թիվն ու հետեւաբար նաեւ մահվան դեպքերը։ Արդյունքում՝ ինչ տարբերություն, թե մարդը ինչ պատրվակով է դառնում «տուգանքի մատերիալ»։ Իհարկե, ծխելը շատ վատ բան է։ Այո, ոչ մի ծխող չէր ուզենա, որ իր որդին ծխեր, բայց համաձայնեք, օրենսդրական ու վարչական խիստ լուծումները նման դեպքերում առանձնապես արդյունավետ չեն լինում։ Հիշեք թեկուզ ԽՍՀՄ-ում ոգելից խմիչքի դեմ պայքարը, երբ պոտենցիալ տուգանողն ու տուգանվողը միասին օղի էին խմում հանքային ջրի շշից կամ «գրաֆինից»։