Ամեն ինչ՝ հանուն մեր առողջության եւ շրջակա միջավայրի պահպանության, թե յուրայինների բիզնեսների ծաղկման

Առաջին հայացքից տպավորություն է, որ մեր իշխանություններն այնքան լավն են, օրուգիշեր քաղաքակիրթ աշխարհից նորամուծություններ են բերում մեր կյանքի որակը լավացնելու, շրջակա միջավայրը պահպանելու համար։ Մի խոսքով՝ կյանքի գնով հեղափոխական նորամուծություններ են անում, որոնք մենք այսօր չենք գնահատում, բայց վաղը շնորհակալ ենք լինելու ավելի առողջ կյանքի եւ միջավայրի համար։ Այս առումով առաջամարտիկները Առողջապահության եւ շրջակա միջավայրի նախարարություններն են։

Հանրության առողջությունը պահպանելու կարեւոր առաքելությունը իրականացնելիս Անահիտ Ավանեսյանը նախ սեղաններից հավաքեց աղամանները, քանի որ 
այն ռիսկի գործոն է սիրտ անոթային բազմաթիվ հիվանդությունների համար: Իհարկե, այլ հարց է, որ մարդիկ կշարունակեն աղ պահանջել կամ այն չարաշահել տանը, նոր օրենքը ընդամենը մեկ դրվագով ավելացնում է մարդկանց տուգանելու հնարավորությունը՝ իշխանության «մարդը տուգանքի մատերիալ չէ» կարգախոսին հակառակ։ Հանրային առողջությունը պահպանելու նկատառումով Ավանեսյանը սեղաններից հավաքեց մոխրամանները, ծխելը հանրային սննդի բաց եւ փակ տարածքներում արգելված է։

Իհարկե, ծխախոտի վնասակար ազդեցությունը արդեն իսկ ապացուցված ճշմարտություն է, եւ ամեն մարդ ինքն է որոշում՝ ինչպես վնասել կամ պահպանել իր առողջությունը։ Հակածխախոտային քարոզչության ջատագով լինելով հանդերձ եւ կարեւորելով անծուխ միջավայրը՝ այս պարագայում, սակայն, հարցեր են առաջանում հանրային բաց տարածքներում ծխելու եւ առհասարակ վերահսկողության մասով։ Ստացվում է, որ բացօթյա սրճարանում անձը չի կարող ծխել, իսկ այ սրճարանի դռնից դուրս կարող է ծխել, փչել տարածքում կանգնածների վրա, վնասել նրանց առողջությունը։

Հիմա հաջորդ «հեղափոխական» նորամուծությունները շրջակա միջավայրի նախարարությունից են։ Տարեսկզբից արգելվեցին մինչև 50 միկրոն հաստությամբ պոլիէթիլենային տոպրակների վաճառքը բնությունը պահպանելու նկատառումով։ Իսկ ինչ եղավ արդյունքում, տոպրակները հաստացան եւ թանկացան՝ դառնալով 50-70 դրամ, այժմ աղբը ավելի թանկ տոպրակով ենք թափում, իսկ թղթի կամ կտորի տոպրակները դեռ մեր կենցաղի մի մասը չեն։ Դրանից բացի՝ նաեւ քարոզչության եւ վերահսկողության խնդիրներ կան, ինչին քանիցս անդրադարձել ենք, ամեն նորամուծություն իրականացնելուց առաջ նախեւառաջ պատշաճ քարոզչություն է պետք իրականացնել եւ հասկանալ վերահսկողության մեխանիզմները, այլապես օրենքն առանց սանկցիա դառնում է հեքիաթ։ 

Նույն նախարարությունից հաջորդ նորամուծությունը սնդիկ պարունակող սարքերի ներկրումն ու վաճառքը արգելելն է, որի շրջանակներում աղտոտումներից և թունավորումներից խուսափելու նպատակով Հայաստանում կարգելվի սնդիկով ջերմաչափերի վաճառքը: Այս օրինագիծն ընդունվել է Մինամատայի սնդիկի մասին կոնվենցիայի հիման վրա, որին միացել է Հայաստանը: Կոնվենցիան սահմանափակում է սնդիկի օգտագործումը՝ բնակչության շրջանում ծանր թունավորումներից խուսափելու համար։
Հիմա այն, որ սննդիկը շատ վտանգավոր է, թերեւս գիտեն բոլորը, պատահական չէ, որ բնակարաններում ջերմաչափերը շատ «պինդ» տեղերում են պահում՝ երեխաների աչքերից եւ ձեռքերից հեռու, օգտագործում են զգուշությամբ եւ խնամքով, իսկ վնասելու դեպքում զանգում են Արտակարգ իրավիճակների նախարարություն։ 
Մյուս կողմից էլ՝ քանիցս թե մեր կենցաղում, թե տարբեր մասնագետների կողմից լսել ենք, համոզվել ենք, որ սնդիկով ջերմաչափը ամենահավաստին է։
Հիվանդանոցներում էլ շատ բժիշկները նախընտրությունը տալիս են «հին» սերնդի ջերմաչափերին, որովհետեւ էլեկտրոնայինները ոչ միշտ են ճիշտ ջերմաստիճան ցույց տալիս, կես ժամվա ընթացքում կարող է 4 անգամ ամենատարբեր ջերմությունը ցույց տալ, մինչդեռ սնդիկով ջերմաչափերի դեպքում նման տատանումներ չեն լինում։ Իհարկե, գուցե թանկ էլեկտրոնային ջերմաչափերը շատ ավելի ճշգրիտ են ցույց տալիս, բայց մեր հասարակության գնողունակությունը այնքան բարձր չէ, որ ամեն ընտանիք իրեն թույլ տա 10000-20000 դրամանոց ջերմաչափ օգտագործել, երբ սննդիկով ջերմաչափն արժե ընդամենը 100-200 դրամ։
Հիմա հին ջերմաչափերը բնակչությունից չեն հավաքելու, սակայն դեղատներում կդադարեն վաճառել դրանք։ Ջերմաչափերն ու մյուս սնդիկային սարքերը շուկայից հանելու ժամանակացույցը կհաստատի կառավարությունը։
Հարց է առաջանում՝ իսկ պետությունը մարդկանց էլեկտրոնային ջերմաչափեր բաժանելու է, եթե ընտանիքը ունի սնդիկով ջերմաչափ, հասկանում է այն օգտագործելու վտանգավորությունը, բայց հնարավորություն չունի էլեկտրոնային ջերմաչափ գնի, ինչ անի։ Էժանագին ջերմաչափը հուսալի չէ, պետությունը մտածե՞լ է՝ արդյոք մատչելի գնով եւ բարձր որակով բավարար քանակությամբ էլեկտրոնային ջերմաչափեր կա՞ն մեր շուկայում լայն սպառման համար։ Երրորդ՝ ինչ անել տներում առկա սնդիկով ջերմաչափերի հետ՝ դե՞ն նետել, օգտագործե՞լ, հանձնե՞լ...։
Եւ, իհարկե, ամենակարեւոր հարցը, մեր կյանքում այնքան վտանգավոր երեւույթներ եւ ռիսկեր կան, ինչու են իշխանությունները որոշել կենցաղից հանել սնդիկով ջերմաչափերը, որոնց օգտակարությունը ապացուցված է եւ անառարկելի։
Իսկ գուցե կա յուրային գործարա՞ր, ով էլեկտրոնային ջերմաչափերի գործարան է հիմնել եւ խնդիր կա այս ջերմաչափերը սպառելու։ Չէ՞ որ այս գործելաոճը խորթ չէ մեր իշխանությունների համար, գործադիրի մակարդակով կարող են որոշում կայացնել, արգելել այս կամ այն ապրանքի ներկրումը, որպեսզի սպառվի յուրային օլիգարխի արտադրանքը, որը եւ որակապես է զիջում ներկրվածին, ու ավելի թանկ է։

Ստացվում է, որ փաստորեն ինչ անում են, ոչ թե մեր՝ հանրության եւ բնության պահպանության համար են անում, այլ իրենց եւ իրենց յուրայինների համար են անում։ Ասվածի վկայությունը Կառավարության այսօրվա նիստին Անահիտ Ավանեսյանի ամուսնու՝ Ստեփան Ավանեսյանի «Իբարի» ընկերությանը արտոնություն տալու որոշումն է։ Նախարարի ամուսնու ընկերության մաքսատուրքից ազատման արտոնությունը գնահատվում է 53,4 մլն դրամ, «Իբարի»-ն նախատեսում է իրականացնել 500 մլն դրամի ներդրումներ ու ստեղծել 27 նոր աշխատատեղեր՝ 170 000 դրամ միջին աշխատավարձով։
Հիմա կլինեն չէ բազմաթիվ գործարարներ, որոնք ավելի շատ ներդրումներ են իրականացնել, ավելի շատ աշխատատեղեր ստեղծել, իսկ ինչու գործադիրը նրանց արտոնություն չի տալիս։ Եւ ինչ տարբերություն նախկին եւ ներկա իշխանության միջեւ, եթե նախկիններն էլ իրենց ընտանիքի անդամներին, հարազատներին, խնամի-ծանոթ-բարեկամներին էին արտոնություն տալիս, պետությունը եւ պետական միջոցները ծառայեցնում նեղ, անձնական շահերին։ Ստացվում է, որ միայն կերակրատաշտից օգտվողների անուններն են փոխվել, կարգավիճակը եւ մեխանիզմը նույնն է մնացել։