Մեդիան չի կարող սպառել իրեն, ապատիան եւ պասիվությունը հաղթահարելի են. «Քառյակ մեդիայի» տրանսֆորմացիային սպասելով

Հայաստանում քաղաքական, հասարակական կյանքի համընդհանուր պասիվությունը, ապատիան ազդում է բոլոր ոլորտների վրա։ Եւ այս ազդեցություններից զերծ չէ մեդիան։ Ընտրություններից հետո լրատվամիջոցների համար ծանր շրջան է ֆինանսական, քաղաքական առումով, ոմանք դիմանում են մեծ դժվարությամբ, ոմանք՝ հանձնվում։
Ասվածի վկայությունն է այն, թե ինչպես են ընտրություններից առաջ բազում լրատվամիջոցներ ստեղծվում, իսկ հետո նույն արագությամբ փակվում։
Սա հարաբերականորեն սպասված եւ կանխատեսելի երեւույթ է։ Շատ ավելի անկանխատեսելի եւ ցավալի է այն, թե ինչպես են փակվում տարիների կենսագրություն, ձեռագիր ունեցող լրատվամիջոցները։

Երեկ «Քառյակ մեդիան» հայտարարեց, որ դադարեցնում է իր գործունեությունը։ Հիշեցնենք, որ «Քառյակ մեդիան» հիմնադրվել է 2019 թվականի փետրվարի 1-ին։ Ընկերության կազմի մեջ են մտնում «Արմնյուզ» հեռուստաընկերությունը, Tert.am լրատվական կայքը և ArmNews FM ռադիոն։
Թե որն է գործունեությունը դադարեցնելու պատճառը՝ այդպես էլ տարածված հայտարարության մեջ իրականությունը մինչեւ վերջ չի բացահայտվում։
Թեեւ բացահայտելու բան էլ չկա, հաշվի առնելով, որ տեւական ժամանակ մամուլը գրում էր մեդիայի ունեցած ֆինանսական խնդիրների, կուտակած պարտքերի, քննարկվող գործարքների մասին, որոնք չկայացան։ Ընկերությունը այդ մասին չի խոսում հայտարարության մեջ, սակայն նշում է, որ «Հայաստանում իրականությունը և սկզբունքներն այլևս, ցավոք, երկրորդական են դարձել. առաջնային են երևույթներ, որոնք աղերս չունեն մեր հավատամքի և էության հետ։ Իսկ մեդիան, որպես փաստերի հայթայթման և լուսաբանման հարթակ, իրեն էապես սպառել է, որովհետև այլևս չկան չպարզաբանված փաստեր ու էական հանգամանքներ. բոլորը բոլորի մասին ամեն ինչ գիտեն»։

«Մենք քննարկել ենք նաև վաճառքի մի քանի առաջարկներ, բայց չի հաջողվել գտնել այնպիսիք, որոնք թույլ կտային պահպանել որդեգրած քաղաքականությունն ու հավատարիմ մնալ անցած ճանապարհին: Այդ պատճառով կայացրել ենք մեզ համար ցավալի, բայցև ամենաբնական որոշումը. «Քառյակ մեդիան» դադարեցնում է գործունեությունը։

Համընդհանուր չեզոքությունը, հանրային ապատիան, քաղաքական դերակատարների անհիմն պասիվությունը, քաղաքական պայքարի ինքնանպատակ լինելը մեզ չեն թողնում այլ ընտրություն»,-ասված է հայտարարության մեջ։
Նախ, առաջին հերթին պետք է արձանագրել, որ ցավալի է կայացած լրատվամիջոցի, մեդիահոլդինգի գործունեության դադարեցումը՝ անկախ նրանից, թե ինչ քաղաքականություն էր իրականացնում, ում էր ձեռնտու, ով էր գոհ կամ դժգոհ եւ այլն։ Այս մեդիաընկերությունը կայացած էր, ուներ լսարան, հետեւորդների բանակ, պրոֆեսիոնալ խմբագրակազմ, ապահովում էր մրցակցություն դաշտում եւ իսկապես լրատվադաշտում բացակայությունը կզգացվի։
Պետք չէ մոռանալ եւ ուրանալ tert.am-ի աշխատանքը որպես ինտերնետային պրոֆեսիոնալ լրատվամիջոցների առաջամարտիկներից մեկը նորամուծությունների, նշաձողերի սահմանման հարցում, նույնը կարելի է ասել ArmNews-ի մասին իր օպերատիվության, օնլայն հեռարձակումների, 24/7 ռեժիմով աշխատելու, հետաքրքիր հաղորդումների, հարցազրույցների համար։

Հիմա շատերը տեղավորում են այս լրատվամիջոցներին այս կամ այն ճամբարում՝ մեղադրում քաղաքական շահեր հետապնդելու մեջ՝ մոռանալով, որ անկախ մեդիաների համար Հայաստանում գոյության հիմքեր չկան ֆինանսական եւ քաղաքական առումով։
Երկրորդ, պարզ է, որ լրատվամիջոցը փակվել է ֆինանսական խնդիրների պատճառով եւ ցավալի է, որ որեւէ կերպ հնարավոր չի եղել խուսափել այս արմատական քայլից։

Բայց պաշտոնական հայտարարության հիմքում այլ պատճառներ մատնանշելը առնվազն ճիշտ չէ, որովհետեւ նախ չի կարող մեդիան սպառել իրեն, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների զարգացումը ոչ թե մեդիայի սպառմանն է հանգեցնում, այլ ընդհակառակը՝ նոր մարտահրավերներ եւ հորիզոններ ստեղծում, պրոֆեսիոնալ մեդիայի գոյության անհրաժեշտությունը կենսական դարձնում, որ ստատուսչիկն ու լրագրողը տարբերվեն միմյանցից, որ կեղծ կայքերը իրենց կեղծ օրակարգերով դուրս մղվեն պրոֆեսիոնալների աշխատանքի ճնշման տակ։Կամ ինչ է նշանակում՝ համընդհանուր չեզոքությունը, հանրային ապատիան, քաղաքական դերակատարների անհիմն պասիվությունը, քաղաքական պայքարի ինքնանպատակ լինելը մեզ չեն թողնում այլ ընտրություն։ Իհարկե, ծանր է եւ դժվար այս պայմաններում աշխատելը, բայց լրատվամիջոցները, լրագրողները պետք է մի նիշ ավելի բարձր, ուժեղ գտնվեն, իսկ ո՞ր օրվա համար ենք մենք՝ լրագրողներս, եթե պետք է հուսահատվենք եւ հիասթափվենք ապատիայից, քաղաքական պայքարի ինքնանպատակ լինելուց, համընդհանուր չեզոքությունից, այլ ոչ թե մինչեւ վերջին շունչը աշխատենք, տեղեկացնենք, կատարենք մեր առաքելությունը...։ Դժվար է, ծանր, հոգեմաշ, բայց լրագրողները եւ լրատվամիջոցները պարտավոր են լինել ավելի ուժեղ եւ կարող են։

Երրորդ՝ ի՞նչ է լինելու այժմ, սա ամենակարեւոր հարցն է, որը մինչեւ վերջ չի պարզաբանվում, հեռուստաընկերության հաճախականության համար նոր մրցույթ կհայտարարեն, ով կմասնակցի, ով կհաղթի՝ այլ հարց է։
«Մենք չենք հեռանում, բայց առկա և առաջարկվող օրակարգերը մերը չեն. առնվազն այս ձևաչափով ու գործիքակազմով աշխատելը ճիշտ չէ առաջին հերթին ինքներս մեզ համար, ուստի, մեր որոշումը թեև չափազանց ցավոտ, բայց ազնիվ է»,-ասված է հայտարարության մեջ։
Սա նշանակում է, որ «Քառյակ մեդիան» այս կամ այն ձեւաչափով կաշխատի։ Այս մեդիաինդուստրիայի հիմնադիրները շատ լավ հասկանում են, թե ինչ թանկ կապիտալ է մեդիան, որից հեշտ, հանգիստ չեն հրաժարվի։

Ավելին՝ այսօր Հայաստանում համեմատական անդորրի ֆոնին նավի վրա մնալու ամենահուսալի ուղին հենց մեդիան է։ Պատահական չէ, որ այսօր Հայաստանում քաղաքականությամբ զբաղվողների մեծ մասը եկել է մեդիայից, իշխանությունը զբաղեցնում են հենց մեդիայի մարդիկ։ Սա ամենեւին երաշխիք չէ, որ հետայսու եւս մեդիայի մարդիկ «պրախոդ» կունենան մեր երկրում, գուցե լինի ճիշտ հակառակը՝ հաշվի առնելով այսօր առկա հիասթափությունները։ Բայց առայժմ ոչինչ չի մնում անել, քան հաղթահարել այս ապատիան, անցումային շրջանը, ով դիմանա մարդկային, մասնագիտական առումով՝ հաղթող դուրս կգա։ Իսկ ով հուսահատվի եւ լքի դաշտը, հավերժ մոռացության կմատնվի։

Սա, անշուշտ, քաջ գիտակցում են «Քառյակ մեդիայի» հիմնադիրները եւ չեն հրաժարվի իրենց թանկ մեդիակապիտալից։
2016թ էլ մեկ այլ առաջատար լրատվամիջոցի՝ 1in.am-ի գործունեությունը դադարեցնելու մասին հայտարարել էր նաեւ այսօր արտախորհրդարանական ուժ գլխավորող Արման Բաբաջանյանը, ով, սակայն, կարճ ժամանակ անց մտքափոխվեց եւ վերադարձավ։ Այս պարագայում եւս լիահույս ունենք, որ «Քառյակ մեդիան» այս կամ այն կերպ տրանսֆորմացիայի ենթարկվելով կշարունակի իր գործունեությունը գոնե առցանց ոլորտում։